Beton Nitelik Denetimi

TS 13515:2021’e Göre Beton Nitelik Denetimi standardı, Türkiye’de betonun kalite kontrolünü ve uygunluk değerlendirmesini belirleyen teknik bir standarttır. Bu standart, özellikle taze ve sertleşmiş betonun özelliklerinin kontrol edilmesine yönelik esasları kapsar.

Beton Nitelik Denetiminin Genel Amacı

TS 13515:2021 standardı, hazır betonun üretim ve teslimat aşamasında, betonun belirlenen teknik özelliklere uygun olup olmadığını denetlemek amacıyla kullanılır.

Beton Denetim Kapsamı

Denetim, hem taze beton (yani döküm öncesi ve döküm sırasında) hem de sertleşmiş beton (dökümden sonra belirli günlerde) üzerinde yapılır.

Taze Beton İçin:

• Kıvam (Slump) Deneyi

• Hava İçeriği Ölçümü

• Beton Sıcaklığı Ölçümü

• Taze betondan numune alma (küp veya silindir kalıplara)

Sertleşmiş Beton İçin:

• Basınç Dayanımı Testi (7 ve 28 günlük)

• Yoğunluk (birim hacim kütle) ölçümü

• Su emme oranı ve dayanıklılık testleri (gerektiğinde)

Beton Numune Alma ve Deney Sayıları

• Numuneler, üretim veya döküm sahasından belirli sıklıklarda alınır (örneğin her 150 m³ beton için 1 grup).

• Her grup genellikle 3 adet numuneden oluşur.

• Numuneler 20 ± 2 °C sıcaklıkta kürlenerek deney yapılır.

Betonun Uygunluk Kriterleri

• Basınç dayanımı belirlenen sınıfa (örneğin C25/30) uygun olmalıdır.

• Slump değerinin istenen aralıkta olması gerekir (örneğin S3: 100-150 mm).

• Beton sıcaklığı genellikle 5-35 °C arasında olmalıdır.

• Aşırı segregasyon veya ayrışma olmamalıdır.

Raporlama ve Belgeler

• Her testin sonucu yazılı olarak raporlanmalı.

• Beton döküm yerleri, numune alma zamanı ve koşulları belgelenmelidir.

• Gerekirse fotoğraf ve grafiklerle desteklenebilir.

Uygulama Alanları

• Hazır beton santralleri

• Şantiye beton dökümleri

• Kamu ve özel yapı denetimleri

• Bağımsız laboratuvar denetimleri

Beton Nitelik Denetimi Yapılma Amacı Nedir?

TS 13515:2021 Beton Nitelik Denetimi uygulaması, betonun kalite kontrolünü sağlamak ve üretilen/dökülen betonun projelere ve standartlara uygun olup olmadığını belirlemek amacıyla yapılır.

Kalite Güvencesi Sağlamak İçin

• Betonun dayanım sınıfının (örneğin C25/30) gerçekten o değeri sağlayıp sağlamadığını test etmek.

• Üretilen betonun projedeki teknik şartnamelere uygunluğunu kontrol etmek.

Yapı Güvenliğini Sağlamak İçin

• Kalitesiz veya düşük dayanımlı betonla yapılan yapılar deprem, yük veya zamanla çökme riski taşır.

• Denetim sayesinde, böyle bir risk oluşmadan önlem alınabilir.

Yasal Zorunlulukları Yerine Getirmek İçin

• Türkiye’de yapı denetimi ve inşaat faaliyetlerinde TS, TSE ve yönetmeliklere uygunluk aranır.

• Beton testleri, yapı denetim firmalarının da zorunlu kontrolüdür.

Malzeme Uygunluğunu Göstermek İçin

• Kullanılan çimento, agrega, su ve katkı maddelerinin birleşimiyle ortaya çıkan betonun beklenen kıvamda, dayanımda ve özellikte olup olmadığını ortaya koyar.

Şantiye Uygulamalarını Doğrulamak İçin

• Şantiyede yapılan işin kalitesi kontrol edilir. Örneğin:

  • Beton yerleştirme ve sıkıştırma uygun mu?

  • Yeterince vibrasyon yapılmış mı?

  • Döküm sırasında ayrışma var mı?

Hatalı Üretimi veya Dökümü Tespit Etmek İçin

• Betonun istenen özelliklerde üretilmediği durumlar erkenden tespit edilir.

• Gerektiğinde, yapı elemanları değiştirilir ya da takviye edilir.

TS 13515:2021 Standardının Güvenilir Yapı ve Depremle İlgisi Nedir?

TS 13515:2021 Beton Nitelik Denetimi Standardı ile güvenilir yapı ve deprem güvenliği arasında çok doğrudan ve hayati bir ilişki vardır. Bu standardın uygulanması, binaların depreme dayanıklı ve uzun ömürlü olmasında önemli bir rol oynar.

TS 13515:2021 + Deprem + Güvenilir Yapı İlişkisi

Kaliteli Beton = Güvenli Taşıyıcı Sistem

• TS 13515:2021, betonun dayanım, kıvam, hava içeriği, sıcaklık gibi niteliklerini kontrol eder.

• Bu kontroller sayesinde, betonun yeterli basınç dayanımına sahip olduğu doğrulanır.

• Dayanımı yetersiz beton, taşıyıcı kolon ve kirişlerde kullanıldığında depremde çatlar, kırılır, çöker.

• Standart sayesinde bu risk en aza indirilir.

Depremde İlk Yıkılan Binaların Ortak Özelliği: Kalitesiz Beton

• Türkiye’de yaşanan büyük depremlerden sonra yapılan incelemelerde:

  • Kalitesiz veya uygun olmayan beton kullanımı,

  • Yetersiz denetim,

  • Projeye aykırı uygulamalar en sık görülen nedenlerdir.

  • TS 13515:2021 standardı, işte bu hataları önceden tespit edip önlemeyi sağlar.

Standart, Yasal ve Teknik Zemin Oluşturur

• Deprem yönetmeliği (TDY 2018) depreme dayanıklı yapı için malzeme kalitesine önem verir.

• TS 13515:2021, bu kaliteyi sağlayan teknik kontrol sistemidir.

• Denetlenmiş, belgelenmiş beton = yasal uygunluk + mühendislik güvencesi

Sahada Hataların Önüne Geçilir

• Taze beton döküm sırasında alınan numunelerle yapılan deneyler:

  • Slump çok düşükse → Beton işlenemez, ayrışır.

  • Slump çok yüksekse → Beton zayıf olur.

• Bu testler sayesinde, depremde hasara neden olabilecek uygulama hataları erkenden tespit edilir.

Rapor

Konu	Açıklama
TS 13515:2021	Betonun teknik özelliklerini kontrol eden standarttır.
Amaç	Kaliteli ve uygun beton üretimini garanti altına almak.
Deprem Bağlantısı	Kalitesiz beton, yapının depreme karşı zayıf kalmasına neden olur.
Güvenilir Yapı	Ancak TS 13515 gibi standartlara uygun üretilmiş ve denetlenmiş betonla mümkündür.