Beton numune sayısı (yani taze betondan alınacak küp veya silindir numune sayısı), Türkiye’de TS EN 206 ve TS 13515 standartlarına göre belirlenir. 2025 yılı itibarıyla, bu standartlarda önemli bir değişiklik yapılmadıysa, genel uygulama aşağıdaki gibidir:
İçindekiler
- 1 Beton Numune Sayısı Nedir?
- 2 BETON NUMUNE ALMA – SIKÇA SORULAN SORULAR (SSS)
- 2.1 Beton dökümünde kaç adet numune alınmalıdır?
- 2.2 Bir numune seti kaç adet numune içerir?
- 2.3 Beton numuneleri hangi şekil ve boyutlarda olmalı?
- 2.4 Numuneler ne zaman test edilir?
- 2.5 Beton numunesi nasıl kürlenmelidir?
- 2.6 Slump testi ve beton numunesi aynı anda mı yapılır?
- 2.7 Beton numunesi alınmazsa ne olur?
- 2.8 Numuneyi kim alır, kim test eder?
- 2.9 Beton sınıfı ne demektir? (örneğin C25/30)
- 2.10 Numune alma sıklığı artabilir mi?
Beton Numune Sayısı Nedir?
Taze beton döküldüğünde, bu betonun dayanımının standartlara uygun olup olmadığını kontrol etmek için belirli sayıda numune alınır. Bu numuneler genellikle küp (15x15x15 cm) veya silindir (15×30 cm) şeklinde hazırlanır.
Bir “numune seti”:
-
Genellikle 3 adet numuneden oluşur.
-
Bu numunelerin testleri genellikle:
-
7 gün (erken dayanım),
-
28 gün (nihai dayanım) yaşlarında yapılır.
-
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Yapı İşleri Genel Müdürlüğü’nün yayınlamış olduğu 30.01.2022 tarihli ve 2839636 sayılı, 2022/2 No.lu Genelgesi ile aşağıdaki detaylar belirtilmektedir.
Genelge İçeriği
Türk Standartları Enstitüsünce TS EN 206’nın uygulanmasına yönelik tamamlayıcı uygulamaların nasıl yürütüleceğine ilişkin bir takım hususların açıklanmasına beşinci
ihtiyaç duyulmuştur. Şantiyeye aynı gün içerisinde yalnızca bir beton yükü teslim edilmişse, toplam 8 (sekiz) adet numune alınacak bunlardan 2 (iki) adeti 7. günde, 6 (altı) adeti 28. günde deneye tabi tutulacaktır. Gün içerisinde birden fazla beton yükü teslim edilmişse numune alım miktarı ile 7. ve 28. günlerde kaçar tanesinin deneye tabi tutulacağı hususunda aşağıdaki tabloya göre hareket edilecek olup; dökülmesi planlanan betonun sınıfının C55/67 ve üzerinde olması halinde ise tabloda yer alan numune sayıları iki katına çıkarılacaktır. Tabloda verilen kriterlerden en yüksek numune alma sıklığında en fazla deney sonucu sayısı elde edilecek şekilde belirlenmelidir.
| 1. Kriter Dökülen Beton Miktarı (m³) |
2. Kriter Beton Dökülen Yerin Alanı (m²) |
Numune Alınacak Transmikser Sayısı (Ad.) | 7 Günlük (Ad.) | 28 Günlük (Ad.) | Toplam Numune Sayısı (Ad.) |
|---|---|---|---|---|---|
| 0–24 | – | 2 | 2 | 6 | 8 |
| 25–100 | 450 | 3 | 3 | 9 | 12 |
| 101–150 | 451–650 | 4 | 4 | 12 | 16 |
| 151–200 | 651–850 | 5 | 5 | 15 | 20 |
| 201–250 | 851–1050 | 6 | 6 | 18 | 24 |
| 251–300 | 1051–1250 | 7 | 7 | 21 | 28 |
| 301–400 | 1251–1450 | 8 | 8 | 24 | 32 |
| 401–500 | 1451–1650 | 9 | 9 | 27 | 36 |
| 501–600 | 1651–1850 | 10 | 10 | 30 | 40 |
| >600 | >1850 | İlave her 200 m³ hacim veya ilave her 900 m² alan için yukarıdaki sayılara 1 ilave edilir. | İlave her 200 m³ hacim veya ilave her 900 m² alan için yukarıdaki sayılara 1 ilave edilir. | İlave her 200 m³ hacim veya ilave her 900 m² alan için yukarıdaki sayılara 3 ilave edilir. | İlave her 200 m³ hacim veya ilave her 900 m² alan için yukarıdaki sayılara 4 ilave edilir. |
Taze Beton Dökümleri için Ek İlan
Uygulamaların yukarıdaki açıklamalarımız doğrultusunda gerçekleştirilmesinin sağlanması için, yazımızın iliniz dâhilindeki yapı ruhsatı düzenleyen tüm kurumlara, Bakanlığımızdan izin belgeli laboratuvarlara, ilinizde faaliyet gösteren hazır beton firmalarına, il yapı denetim komisyonunun asil ve yedek üyelerine, Çevre, Şehircilik ve Iklim
Değişikliği II Müdürlüğünüzde görev yapan ilgili personele ve yapı denetim kuruluşlarına imza karşılığı tebliğ edilmesi hususlarında bilgilerinizi ve gereğini önemle rica ederim.
Genelge İçin Tıklayınız
Kaç Numune Alınmalı? (TS EN 206 + Türkiye Uygulaması)
| Dökülen Beton Miktarı | Gerekli Numune Seti Sayısı | Toplam Numune (3’lü set) |
|---|---|---|
| 1–150 m³ | 1 set | 3 adet |
| 151–300 m³ | 2 set | 6 adet |
| 301–450 m³ | 3 set | 9 adet |
| 451–600 m³ | 4 set | 12 adet |
| … devam eder … | Her 150 m³ için 1 set daha | +3 adet |
📌 Not: Küçük dökümlerde dahi en az 1 set (3 adet) numune alınmalıdır.
Neden Önemlidir?
-
Yapının taşıyıcı güvenliğini test etmek için.
-
Betonun belirtilen C sınıfına (örneğin C25/30) gerçekten ulaşıp ulaşmadığını görmek için.
-
Betonun kabul veya reddi bu test sonuçlarına göre yapılır.
Beton numune sayısı (yani taze betondan alınacak küp veya silindir numune sayısı), Türkiye’de TS EN 206 ve TS 13515 standartlarına göre belirlenir. 2025 yılı itibarıyla, bu standartlarda önemli bir değişiklik yapılmadıysa, genel uygulama aşağıdaki gibidir:
Şantiyede Beton Numune Sayısı (Genel Uygulama)
1. Aynı beton sınıfından, aynı anda dökülen her 150 m³ beton için:
-
En az 1 set numune alınmalıdır.
(Bir set genelde 3 adet küp veya silindir içerir.)
2. Günlük döküm 150 m³’ten az ise:
-
En az 1 set numune alınır.
3. Ön döküm (ilk beton) için:
-
İlk gelen beton mikserinden 1 set numune alınmalıdır (ilk dökülen betonun kontrolü için).
Numune Sayısı Örneği:
| Döküm Miktarı (m³) | Numune Seti Sayısı | Numune Adedi (3’lü set) |
|---|---|---|
| 50 m³ | 1 set | 3 adet |
| 200 m³ | 2 set | 6 adet |
| 500 m³ | 4 set | 12 adet |
Diğer Durumlar
-
Özel yapı elemanları (kolon, perde vb.): İlave numune alınabilir.
-
Laboratuvarın talimatı veya yapı denetim kuruluşu daha fazla numune isteyebilir.
-
İyileştirme çalışmaları, karot karşılaştırması, vs. için fazla numune alınabilir.
BETON NUMUNE ALMA – SIKÇA SORULAN SORULAR (SSS)
Beton dökümünde kaç adet numune alınmalıdır?
Cevap:
TS EN 206 ve TS 13515’e göre:
Her 150 m³ beton için 1 set (3 adet) numune alınmalıdır.
-
0–150 m³ → 1 set
-
151–300 m³ → 2 set
-
301–450 m³ → 3 set
(Devam eder…)
Bir numune seti kaç adet numune içerir?
Cevap:
1 set, genellikle 3 adet beton numunesi içerir.
Bunlar 7. gün ve 28. gün basınç testleri için kullanılır.
Beton numuneleri hangi şekil ve boyutlarda olmalı?
Cevap:
-
Küp: 15 x 15 x 15 cm
-
Silindir: 15 x 30 cm
TS EN 12390-1’e göre her ikisi de uygundur, ancak projeye göre tercih edilir.
Numuneler ne zaman test edilir?
Cevap:
-
7. gün: Erken dayanım için (isteğe bağlı)
-
28. gün: Nihai dayanım için (zorunlu)
Beton numunesi nasıl kürlenmelidir?
Cevap:
Numuneler alındıktan sonra en az 24 saat kalıpta, sonra da 20 ± 2°C sıcaklıkta su içinde kürlenmelidir.
Doğru kür yapılmazsa dayanım düşük çıkar.
Slump testi ve beton numunesi aynı anda mı yapılır?
Cevap:
Evet. Her beton numunesi alımı sırasında mutlaka slump testi de yapılmalıdır.
Slump değeri, işlenebilirlik kontrolü için şarttır.
Beton numunesi alınmazsa ne olur?
Cevap:
-
Betonun kalitesi yasal olarak ispat edilemez.
-
Şantiye veya yapı denetimi cezai yaptırımla karşılaşabilir.
-
Beton kabul edilmeyebilir.
Numuneyi kim alır, kim test eder?
Cevap:
-
Numune genellikle laboratuvar yetkilisi veya yapı denetim görevlisi tarafından alınır.
-
Testler, akredite bir laboratuvar tarafından yapılır.
-
Rapor, ilgili taraflara sunulur (yapı denetim, müteahhit, idare).
Beton sınıfı ne demektir? (örneğin C25/30)
Cevap:
-
C25: Silindir numunesinde 28 günlük minimum basınç dayanımı (MPa)
-
C30: Küp numunesinde 28 günlük minimum basınç dayanımı (MPa)
Numune alma sıklığı artabilir mi?
Cevap:
Evet.
-
Kritik elemanlarda (kolon, perde, döşeme)
-
Yüksek katlı binalarda
-
İdare veya yapı denetim talebiyle
daha fazla numune alınabilir.