Hazır Beton ile Korozyonun Bağlantısı Nedir?

Korozyon, metallerin çevresel etkilerle (su, hava, kimyasallar vb.) kimyasal ya da elektrokimyasal reaksiyonlar sonucu bozulması, yani aşınması ve çürümesidir. En yaygın örneklerinden biri, demirin paslanmasıdır.

Hazır beton ve korozyonun ilişkisi özellikle donatı (beton içindeki çelik çubuklar) açısından önemlidir.

 Betonun Görevi: Donatıyı Korumak

• Beton, içindeki donatıyı dış ortamdan (su, oksijen, klorür gibi zararlı maddelerden) izole ederek koruma görevi görür.

• Taze dökülen hazır beton, donatı çevresine alkali (bazik) bir ortam sağlar. Bu ortamda çelik donatı paslanmaz; çünkü çelik yüzeyinde pasif bir oksit tabakası oluşur (koruyucu).

 Korozyon Nasıl Başlar?

Korozyonun başlaması için betonun bu koruyucu özelliğini kaybetmesi gerekir. Bu, aşağıdaki durumlarla olur:

Karbonatlaşma:

• Beton zamanla havadaki karbondioksit (CO₂) ile tepkimeye girerek pH’ı düşer.

• pH düşünce, çeliğin üzerindeki koruyucu oksit tabaka bozulur ➝ korozyon başlar.

Klorür İyonlarının Girişi:

• Deniz suyu, buz çözücü tuzlar veya kötü kaliteli agregalardan gelen klorür iyonları, donatıya ulaştığında oksit tabakayı parçalar ➝ korozyon oluşur.

 Hazır Betonun Kalitesi Neden Önemlidir?

Hazır betonun dayanıklılığı, korozyona karşı en önemli savunmadır:

Korozyon, donatı çeliğinin paslanmasıdır ve bu olay, betonarme yapıların taşıma kapasitesini azaltır, çatlamalara ve yapı ömrünün kısalmasına neden olur. Hazır betonun kalitesi, bu korozyonu önlemede hayati rol oynar. Özellikle dayanıklı ve düşük geçirgenlikli beton üretmek, yapının uzun ömürlü olmasını sağlar.

Korozyonun önlenmesi için alınması gereken birçok önemli önlem vardır. Bu önlemler, hem hazır beton üretimi aşamasında hem de uygulama ve bakım sürecinde dikkatle uygulanmalıdır.

Korozyona Karşı Alınması Gereken Önlemler:

Düşük Su/Çimento Oranı Kullanımı

• Amaç: Betonu daha az geçirgen yapmak.

• Etki: Zararlı maddelerin (su, klorür, CO₂) donatıya ulaşması zorlaşır.

• Tavsiye oran: Genellikle 0.40 – 0.50 arasıdır (proje gereksinimine göre değişebilir).

 Kaliteli ve Dayanıklı Beton Tasarımı

• Katkı maddeleri (silis dumanı, uçucu kül, cüruf) kullanarak betonun:

  • Gözenekliliği azaltılır,

  • Dayanıklılığı ve su geçirimsizliği artırılır.

 Yeterli Beton Örtü Kalınlığı (Pas Payı)

• Donatının etrafındaki beton kalınlığı arttıkça koruyuculuk artar.

• Minimum örtü kalınlığı ortam şartlarına göre belirlenir:

  • İç ortam için: min. 20–25 mm

  • Dış ortam (agresif koşullar): 40–50 mm ve üzeri

 Doğru Kürleme

• Beton döküldükten sonra en az 7 gün kür uygulanmalı (nemli tutulmalı).

• Yeterli kürleme, çatlak riskini azaltır ve dayanımı artırır.

 Korozyona Dayanıklı Donatı Kullanımı (Gerektiğinde)

• Galvanizli, epoksi kaplı, paslanmaz çelik gibi özel donatılar kullanılabilir.

• Özellikle deniz kıyısı gibi yüksek klorür riski olan bölgelerde tercih edilir.

Kimyasal Su Yalıtımı (Beton Katkıları veya Kaplamalar)

• Betonun içine veya yüzeyine uygulanan su geçirimsizlik katkıları veya koruyucu kaplamalar kullanılır.

Klorür İçermeyen Malzeme Kullanımı

• Kullanılan agrega, karışım suyu, katkı maddeleri klorür içermemelidir.

• TS EN 206 gibi standartlara göre kontrol edilmelidir.

Betonun Dış Ortama Karşı Korunması

• Yüzey kaplamaları (boya, su itici kaplama, epoksi vb.) ile zararlı gaz ve sıvıların girişi engellenebilir.

• Özellikle sanayi bölgelerinde veya deniz kıyılarında önemlidir.

Düzenli Bakım ve İzleme

• Zamanla oluşabilecek çatlaklar tespit edilmeli ve onarılmalıdır.

• Yapının ömrü boyunca rutin kontroller yapılmalıdır (özellikle su sızıntısı, pas lekesi gibi belirtiler varsa).